Netherlands | European Social Survey

ESS

De European Social Survey (ESS), in Nederland ook bekend als het onderzoek ‘Waar staat Nederland', is een internationaal vergelijkend enquêteonderzoek dat sinds 2001 iedere twee jaar wordt gehouden in Europa. Het wordt geleid door een wetenschappelijk team onder aanvoering van Rory Fitzgerald van City, University of Londen, dat voorts zes partnerinstellingen telt:

De ESS meet de houdingen, overtuigingen en gedragspatronen van de bevolking in meer dan dertig landen.

De belangrijkste doelstellingen van de ESS zijn:

In kaart brengen van stabiliteit en veranderingen in de sociale structuur, omstandigheden en houdingen in Europa, en interpreteren hoe Europa’s maatschappelijke, politieke en morele opbouw verandert.
Bereiken en verspreiden van hogere standaarden in internationaal vergelijkend onderzoek in de sociale wetenschappen, zoals bijvoorbeeld vragenlijstconstructie, steekproeftrekking, dataverzameling, en vergroting van de zuiverheid en betrouwbaarheid van enquêtevragen.
Invoeren van kwalitatief goede indicatoren van nationale ontwikkelingen, gebaseerd op de waarnemingen en opinies van burgers over belangrijke aspecten van hun samenleving.
Training van Europese onderzoekers in de sociale wetenschappen in vergelijkende kwantitatieve meting en analyse.
Verbeteren van de zichtbaarheid en bekendheid van gegevens over maatschappelijke veranderingen onder onderzoekers, beleidsmakers en het grotere publiek.

ESS in Nederland

De ESS wordt in Nederland vertegenwoordigd door Nationale Coördinator Professor Aat Liefbroer (Netherlands Interdisciplinary Demographic Institute - NIDI). Het Nederlandse team op het NIDI bestaat verder uit Maria Eismann en Daniël van Wijk.

Het veldwerk voor Ronde 11 van de ESS in Nederland wordt uitgevoerd door I&O Research.

Vragen over de ESS in Nederland kunt u richten aan Professor Aat Liefbroer via liefbroer@nidi.nl.

Deelname van Nederland

Nederland heeft tot nu toe aan iedere ronde van de ESS deelgenomen:

Onderwerpen

De ESS meet de houdingen, overtuigingen en gedragspatronen van de bevolking van verschillende landen in Europa. De vragenlijst bestaat uit een kernmodule die in iedere ronde hetzelfde is, roterende modulen die aan specifieke onderwerpen zijn gewijd, en een extra vragenlijst over menselijke waarden, waarin tevens experimenten worden uitgevoerd.

Vragen in de kernmodule gaan onder meer over:

Mediagebruik
Politiek
Vertrouwen in instellingen
Immigratie
Criminaliteit
Gezondheid
Religie
Welzijn
Menselijke waarden
Achtergrondkenmerken van de respondent

Roterende modulen gaan over:

Immigratie, burgerschap en democratie (ronde 1, 2002)
Economische moraal, werk, gezin en welzijn, gezondheid en zorg (ronde 2, 2004)
Leven, persoonlijk en maatschappelijk welzijn (ronde 3, 2006)
Ouder worden en welzijn (ronde 4, 2008)
Vertrouwen in politie en rechtbanken (ronde 5, 2010)
Begrip en beoordeling van democratie, en persoonlijk en maatschappelijk welzijn (ronde 6, 2012)
Immigratie, en ongelijkheid met betrekking tot gezondheid (ronde 7, 2014)
Klimaatverandering en welzijn attituden (ronde 8, 2016)
Planning van levensgebeurtenissen en recht en rechtvaardigheid (ronde 9, 2018)
Democratie en digitale sociale contacten (ronde 10, 2021)

U kunt de vertaalde vragenlijsten voor Nederland raadplegen

Methoden

De ESS vragenlijst in Nederland wordt afgenomen door middel van CAPI (computer assisted personal interviewing). De vragenlijst is gebaseerd op de originele vragenlijst in het Engels, maar wordt gesteld in het Nederlands. Specifieke informatie zoals de lijst van politieke partijen, godsdiensten, schooltypen en burgerlijke staat is uniek voor Nederland.

ESS steekproeven zijn representatief voor alle personen van 15 jaar en ouder die in zelfstandige huishoudens in Nederland leven, ongeacht nationaliteit of taal. Personen worden geselecteerd volgens strenge statistische methoden, en de effectieve netto steekproef (na correctie voor het steekproefontwerp) is tenminste 1500.

Het ESS steekproefontwerp in Nederland is gebaseerd op een kanssteekproef met stratificatie naar leeftijd, geslacht en regio. Het steekproefkader is het bevolkingsregister dat alle personen omvat die in Nederland wonen.

Disseminatie

In Nederland wordt iedere 1-2 jaar een eendaagse conferentie georganiseerd die een podium biedt voor onderzoek op basis van de ESS. Deze conferentie wordt georganiseerd door de Nationaal Coördinator tezamen met het Nederlandse data-archief DANS. Eerdere versies van deze conferentie leidden tot de volgende boekenpublicaties:

Samenhang in Europa: eenheid in verscheidenheid (2019)
Nederland in context: verschillen en overeenkomsten (2016)
Stabiliteit en verandering in Europa (2013)
Nederland in de jaren nul (2012)
Nederland in vergelijkend perspectief (2009)

In 2018 verscheen een rapport over gezondheidsgedrag in Nederland dat gebaseerd is op de ESS: Een (on)gezonde leefstijl: Opleiding als scheidslijn.

Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) gebruikt regelmatig ESS data ter aanvulling van hun Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB). Zie bijvoorbeeld de volgende Kwartaalberichten:

ESS data ligt ook regelmatig ten grondslag aan artikelen in Demos. Demos is een bulletin over bevolking en samenleving. Het wordt uitgegeven door het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) en maakt demografisch onderzoek toegankelijk voor een breder publiek.

Verder is de ESS terug te vinden in diverse Nederlandstalige blogs zoals Sociale Vraagstukken en Stuk Rood Vlees.

Contact

Professor Aat Liefbroer
Netherlands Interdisciplinary Demographic Institute (NIDI)
liefbroer@nidi.nl

NetherlandsNederland

ESS