GreeceΕλλάδα

Η ΕΚΕ

Η Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα (ΕΚΕ) είναι μια ακαδημαϊκού χαρακτήρα πολύ-εθνική έρευνα η οποία διεξάγεται σε όλη την Ευρώπη ανά δυο χρόνια από το 2002. Διευθύνεται από μια Κεντρική Επιστημονική Επιτροπή, με επικεφαλής τον Rory Fitzgerald από το Πανεπιστήμιο City του Λονδίνου (ΗΒ), σε συνεργασία με άλλα έξι ακαδημαϊκά ιδρύματα τα οποία είναι:

• Centerdata, Netherlands
• GESIS, Germany
• Sikt, Norway
• The Netherlands Institute for Social Research/SCP, Netherlands
• Universitat Pompeu Fabra, Spain
• University of Essex, UK
• University of Ljubliana, Slovenia

Η ΕΚΕ καταγράφει τις στάσεις, αντιλήψεις και συμπεριφορές διαφορετικών πληθυσμών σε περισσότερες από τριάντα χώρες.

Οι βασικοί στόχοι της ΕΚΕ είναι:

• να χαρτογραφήσει τη σταθερότητα και τις μεταβολές στην κοινωνική δομή, τις συνθήκες και τις στάσεις στην Ευρώπη και να ερμηνεύσει τις αλλαγές στον ευρωπαϊκό κοινωνικό, πολιτικό και ηθικό ιστό,
• να επιτύχει και να προωθήσει υψηλές προδιαγραφές για τη δι-εθνική έρευνα στις κοινωνικές επιστήμες, μεταξύ άλλων σε ζητήματα σχεδιασμού του ερωτηματολογίου και των πιλοτικών εφαρμογών του, δειγματοληψίας, συλλογής των δεδομένων, μείωση της μεροληψίας (bias) και αξιοπιστίας των ερωτήσεων,
• να εισαγάγει καλά θεμελιωμένους δείκτες εθνικής προόδου, βασισμένους στις αντιλήψεις και κρίσεις των πολιτών όσον αφορά βασικά ζητήματα των κοινωνιών τους,
• να αναλάβει και να διευκολύνει την εκπαίδευση των Ευρωπαίων κοινωνικών επιστημόνων στην ποσοτική συγκριτική μέτρηση και ανάλυση,
• να αυξήσει την ορατότητα και την εμβέλεια των δεδομένων που αφορούν κοινωνικές αλλαγές για χρήση από φορείς της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, τους φορείς χάραξης πολιτικής και το ευρύτερο κοινό.

Η ΕΚΕ στην Ελλάδα

η Ελλάδα εκπροσωπείται στην ΕSS-ERIC από την Εθνική Συντονίστρια, Δρ. Μανίνα Κακεπάκη (Κύρια Ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών -ΕΚΚΕ). Η Δρ. Μανίνα Κακεπάκη είναι επιστημονική υπεύθυνη για την υλοποίηση του 11ου γύρου της έρευνας στην Ελλάδα, την οποία χρηματοδοτεί ως εμβληματική δράση το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ).

Στοιχεία επικοινωνίας:
Μανίνα Κακεπάκη mkakepaki@ekke.gr

Συμμετοχή μέχρι σήμερα

Η Ελλάδα έχει συμμετάσχει μέχρι σήμερα σε 4 γύρους της ΕΚΕ:

• ESS1 (2002/03)
• ESS2 (2004/05)
• ESS4 (2008/09)
• ESS5 (2010/11)
• ESS10 (2020-22)
• ESS11 (2023)

Θεματικές

Η ΕΚΕ αποτυπώνει τις στάσεις, αντιλήψεις και συμπεριφορές διαφορετικών πληθυσμών σε όλη την Ευρώπη. Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από ένα κεντρικό κορμό ο οποίος παραμένει σταθερός σε κάθε γύρο, από εναλλασσόμενες ενότητες αφιερωμένες σε ειδικά ζητήματα, καθώς και από μια συμπληρωματική ενότητα η οποία περιλαμβάνει μια κλίμακα ανθρωπίνων αξιών καθώς και πειραματικά τεστ.

Οι ερωτήσεις του βασικού κορμού επικεντρώνονται στα ακόλουθα:

• χρήση ΜΜΕ
• πολιτική
• εμπιστοσύνη στους θεσμούς
• μετανάστευση
• φόβο του εγκλήματος
• υγεία
• θρησκεία
• ευημερία
• ανθρώπινες αξίες
• δημογραφικά στοιχεία

Οι εναλλασσόμενες ενότητες εστιάζουν στα εξής:

• μετανάστευση, ιδιότητα του πολίτη και δημοκρατία (Γύρος 1, 2002)
• οικονομική ηθική, εργασία, οικογένεια και ευημερία, υγεία και αναζήτηση φροντίδας (Γύρος 2, 2004)
• Ο κύκλος της ζωής, προσωπική και κοινωνική ευημερία (Γύρος 3, 2006)
• Στάσεις έναντι των ηλικιακών διακρίσεων και στάσεις για τις κοινωνικές παροχές (Γύρος 4, 2008)
• Εμπιστοσύνηστη δικαιοσύνη και στην αστυνομία (Γύρος 5, 2010)
• Κατανόηση και αξιολόγηση της δημοκρατίας και προσωπική και κοινωνική ευημερία (Γύρος 6, 2012)
• Στάσεις για την μετανάστευση και ανισότητες στην υγεία (Γύρος 7, 2014)

Μεθοδολογία

Στην Ελλάδα το ερωτηματολόγιο της ΕΚΕ συμπληρώνεται με την μέθοδο της προσωπικής συνέντευξης. Το συμπληρωματικό ερωτηματολόγιο συμπληρώνεται ως επέκταση του κεντρικού ερωτηματολογίου με την ίδια μέθοδο. Το ερωτηματολόγιο έχει συνταχθεί στα ελληνικά. Το περιεχόμενο του ερωτηματολογίου βασίζεται σε έναν κεντρικό κορμό ερωτήσεων, αλλά ορισμένες πληροφορίες για την χώρα όπως π.χ. τα πολιτικά κόμματα, οι θρησκείες και τα δόγματα, το εκπαιδευτικό σύστημα, και η οικογενειακή κατάσταση των ερωτώμενων έχουν προσαρμοστεί προκειμένου να ανταποκρίνεται στην ελληνική περίπτωση.

Τα δείγματα της ΕΚΕ είναι αντιπροσωπευτικά όλων των ατόμων ηλικίας 15 και άνω (χωρίς ανώτατο όριο ηλικίας) που διαμένουν σε νοικοκυριά στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως εθνικότητας, υπηκοότητας ή γλώσσας. Τα άτομα επιλέγονται με τη μέθοδο της τυχαίας δειγματοληψίας σε κάθε στάδιο έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ένα «βέλτιστο μέγεθος δείγματος» 1500 ατόμων κατ’ ελάχιστο, λαμβάνοντας υπόψη διάφορες επιδράσεις στο σχεδιασμό του τελικού δείγματος.

Η έρευνα στην Ελλάδα βασίζεται σε τρισταδιακή στρωματοποιημένη τυχαία δειγματοληψία. Το πλαίσιο δειγματοληψίας που χρησιμοποιήθηκε μέχρι σήμερα έχει δημιουργηθεί με βάση τα στοιχεία της Απογραφής Πληθυσμού 2001 και καλύπτει το σύνολο του πληθυσμού της χώρας. Στο πρώτο στάδιο επιλέγεται ένα τυχαίο δείγμα μονάδων επιφανείας. Ακολουθεί το δεύτερο στάδιο, όπου επιλέγεται τυχαίο δείγμα ιδιωτικών νοικοκυριών από τα οποία στη συνέχεια επιλέγονται τα άτομα του δείγματος.

Διάχυση αποτελεσμάτων

Στην Ελλάδα, έχουν αναληφθεί οι ακόλουθες δράσεις διάχυσης των δεδομένων της ΕΚΕ:

• οργάνωση από το ΕΚΚΕ ειδικού μεταπτυχιακού μαθήματος με αντικείμενο την εξοικείωση με την ανάλυση των δεδομένων της ΕΚΕ, σε συνεργασία με τα μεταπτυχιακά προγράμματα του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης (Πάντειο Πανεπιστήμιο).
• έκδοση των ακόλουθων συλλογικών τόμων με δεδομένα από την ΕΚΕ:

1. Παπλιάκου, Β. Σταθοπούλου, Θ. και Χ. Στρατουδάκη (επιμ.) Μελέτη των ευρημάτων της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας (2008-2009), Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα 2011.
2. Καφετζής, Π. Μαλούτας, Θ. και Ι. Τσίγκανου (επιμ.) Πολιτική - Κοινωνία- Πολίτες. Ανάλυση δεδομένων της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνα, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα 2007.